|
Artikel laten voorlezen
|
In dit artikel bespreken we het begrip CapEx (Capital Expenditures), oftewel kapitaaluitgaven, en hoe dit inzicht kan geven in de investeringsstrategie van een onderneming.
We leggen uit wat CapEx inhoudt, hoe het berekend kan worden, waarin het verschilt van OpEx (operationele kosten) en wat de mogelijke implicaties zijn voor het lange termijnbeleid van een bedrijf.
CapEx betekenis
CapEx (Capital Expenditures, oftewel, kapitaaluitgaven) zijn de investeringen die gemaakt worden door een bedrijf in activa op lange termijn. Onder deze investeringen verstaan we het aankopen, onderhouden en opwaarderen van lange-termijn activa.
CapEx is een afkorting van Capital Expenditures en verwijst naar kapitaaluitgaven van een onderneming. Het gaat hierbij om uitgaven voor activa die langer dan één jaar meegaan. Denk hierbij aan machines, gebouwen, voertuigen, infrastructuur of software. In sommige gevallen kunnen ook immateriële activa, zoals licenties of patenten, hieronder vallen.
Deze uitgaven worden doorgaans niet in één keer als kosten geboekt, maar geactiveerd op de balans en vervolgens over de economische levensduur van het actief afgeschreven.
Waar is CapEx terug te vinden?
De kapitaaluitgaven van een onderneming worden weergegeven in het kasstroomoverzicht (cashflow statement), onder het onderdeel investeringsactiviteiten. Aanvullende toelichting is vaak terug te vinden in de jaarrekening of op de investor relations-pagina van het bedrijf.
Hoe wordt CapEx berekend?
CapEx kan worden berekend aan de hand van onderstaande formule:
CapEx = (Materiële vaste activa huidige periode – vorige periode) + afschrijvingen
Voor deze berekening zijn twee elementen noodzakelijk:
- De waarde van de materiële vaste activa in de huidige en vorige boekhoudperiode. Deze informatie is te vinden in de balans.
- De afschrijvingen over de huidige periode, terug te vinden in het kasstroomoverzicht.
Let op: alleen afschrijvingen die betrekking hebben op investeringen in activa dienen te worden meegenomen. Afschrijvingen op operationele uitgaven worden buiten beschouwing gelaten.
CapEx = huidige materiële vaste activa – voorafgaande materiële vaste activa + huidige afschrijvingen
Voorbeeldberekening
Stel dat een onderneming aan het einde van het derde kwartaal de volgende cijfers rapporteert (bedragen in miljoenen euro’s):
| (€ in miljoen) | 31 september 2025 | 31 december 2014 |
| Materiële vaste activa | 2289,0 | 2366,8 |
| Afschrijvingen | 552,7- 47,4 = 505,3 | / |
De berekening is dan als volgt:
CapEx = € 2.289,0 – € 2.366,8 + € 505,3 = € 427,5 miljoen
Deze berekening geeft aan hoeveel de onderneming in de eerste drie kwartalen van het jaar heeft geïnvesteerd in activa.
Wat zegt CapEx over een onderneming?
CapEx geeft inzicht in de mate waarin een onderneming investeert in de toekomst, bijvoorbeeld via vervangingen, uitbreidingen of moderniseringen. Een relatief hoge CapEx kan duiden op groeiambities, maar kan ook voortkomen uit noodzakelijke vervangingen.
De hoogte van de CapEx verschilt vaak per sector. Zo zijn kapitaalintensieve sectoren, zoals telecom, nutsbedrijven of industrie, doorgaans meer afhankelijk van regelmatige investeringen in bedrijfsmiddelen.
Soorten CapEx
Kapitaaluitgaven kunnen grofweg worden onderverdeeld in twee categorieën:
- Vervangingsinvesteringen
Uitgaven om bestaande operationele capaciteit te behouden. Bijvoorbeeld: de vervanging van een verouderde machine. - Groei-investeringen
Uitgaven met het oog op uitbreiding of innovatie. Bijvoorbeeld: de implementatie van nieuwe software om efficiënter te werken.
De aard van de CapEx hangt sterk af van de sector. Bij een transportbedrijf kunnen voertuigen een grote rol spelen, terwijl technologiebedrijven zich mogelijk meer richten op software en R&D. Worden activa echter geleased in plaats van gekocht, dan worden de kosten doorgaans als OpEx geclassificeerd.
CapEX vs. OpEx
| CapEx | OpEx |
|---|---|
| Kapitaaluitgaven voor activa met een levensduur > 1 jaar | Operationele kosten voor dagelijkse bedrijfsvoering |
| Worden op de balans geactiveerd en afgeschreven | Worden volledig geboekt in de winst- en verliesrekening van het jaar |
| Voorbeelden: gebouwen, machines, IT-infrastructuur | Voorbeelden: huur, salarissen, onderhoud, softwareabonnementen |
Een uitgave wordt doorgaans als CapEx geclassificeerd als deze leidt tot een toename in de waarde of levensduur van een actief. Indien de uitgave uitsluitend dient om een actief in huidige staat te houden, dan valt dit onder OpEx.
Praktijkvoorbeeld: fitnessonderneming
Stel dat een ondernemer een oude loods aankoopt en deze ombouwt tot een fitnesscentrum:
- De renovatiekosten, aanschaf van fitnessapparatuur en computersystemen worden geclassificeerd als CapEx.
- De verkoop van sportvoeding, salarissen, softwarelicenties en huurlasten vallen onder OpEx.
Wanneer ervoor wordt gekozen om een kant-en-klaar pand te huren, dan wordt de maandelijkse huurlast volledig als OpEx geboek
CapEx in relatie tot bedrijfsstrategie
Een hoge of lage CapEx is niet automatisch positief of negatief. Een lage CapEx kan wijzen op kapitaalschaarste of een bewuste keuze om de liquiditeit te behouden, bijvoorbeeld in tijden van economische onzekerheid.
Tegelijkertijd kan een te beperkte CapEx op termijn leiden tot verouderde bedrijfsmiddelen of verlies van concurrentiekracht. Het is daarom van belang dat ondernemingen zorgvuldig afwegen waar, wanneer en hoeveel zij investeren.
Voorbeelden uit recente jaren tonen aan dat bedrijven hun CapEx tijdelijk terugschroefden tijdens de coronacrisis om financiële flexibiliteit te behouden. Deze strategie kan zinvol zijn op korte termijn, maar vereist tijdige hervatting van investeringen om langdurige negatieve effecten te vermijden.
Conclusie
CapEx weerspiegelt de mate waarin een onderneming investeert in haar lange termijn activa en dus in de toekomstige ontwikkeling van het bedrijf. Het analyseren van CapEx biedt waardevolle inzichten in de strategie en financiële gezondheid van een onderneming.
Hoewel CapEx een belangrijk element vormt binnen fundamentele analyse, dient deze altijd in samenhang met andere financiële gegevens te worden geïnterpreteerd.
CapEx verwijst naar de investeringen in vaste activa zoals gebouwen, machines, apparatuur en technologie, met als doel de capaciteit of kwaliteit van productie/dienstverlening te verbeteren.
OpEx staat voor “Operating Expenses” en verwijst naar de dagelijkse recurrente bedrijfskosten zoals huur, salarissen en kantoorbenodigdheden.
CapEx omvat kosten voor langetermijnactiva zoals aankoop van grond, gebouwen, machines, apparatuur, software en soms onderzoek en ontwikkeling. Deze uitgaven worden als investeringen beschouwd voor bedrijfsgroei en inkomsten op lange termijn.
