Hoe waardeert u een aandeel? | Fundamentele analyse

Hoe bereken ik de waarde van aandelen?

1. Hoe duurzaam is het bedrijfsproduct?

Een belangrijke eerste vraag om te stellen is hoe duurzaam het bedrijfsproduct is. Wanneer het onzeker is of de vraag naar het product blijvend is, zorgt dit voor verschillende risico’s. Het roept vragen op over de duurzaamheid van de huidige resultaten. Aangezien fundamentele analyse primair redeneert vanuit de huidige situatie is het belangrijk om te weten of de huidige situatie enigszins stabiel is. Een stabiele situatie vergroot de kansen dat de huidige situatie zal voortduren. Dit kan ervoor zorgen dat je de huidige winst hoger kan waarderen omdat de winst waarschijnlijker is om te blijven. Wanneer de kans groot is dat een product obsoleet raakt zorgt dit voor verschillende soorten risico’s.

De belangrijkste is dat de waarde van de huidige bedrijfsactiviteiten hun waarde verliezen. Wanneer de activiteiten van het bedrijf bijvoorbeeld over 10 jaar niet meer relevant zijn, drukt dit de waarde van de onderneming zeer sterk naar beneden.

Duurzaamheid is onder te verdelen in de kans dat het product obsoleet raakt en de cyclus van de verkopen. Producten die erg cyclisch zijn zijn minder stabiel. Het is gevaarlijk om cyclische bedrijven te waarderen aan de hand van de huidige winst. Cyclische bedrijven moeten gewaardeerd worden aan de hand van de winst door de economische cycli. Het beste moment om aandelen in cyclische bedrijven te kopen is wanneer de huidige winstgevendheid het laat afweten. In dat geval kunnen de aandelen namelijk profiteren van een mogelijk herstel.

Economische cycli

Idealiter heb je bedrijfsproducten die stabiel zijn en niet teveel last hebben van de economische cycli. De resultaten van dit soort bedrijven zijn het gemakkelijkste te voorspellen en hebben op de lange termijn het voordeel dat ze de bedrijfsfaciliteiten efficiënt kunnen gebruiken. Cyclische bedrijven zijn vaak  in tijden van economische neergang genoodzaakt de fabrieken minder hard te laten draaien. Deze inefficiëntie zorgt ervoor dat de rendementen op kapitaal voor cyclische bedrijven door de cyclus heen vaak lager zijn.

Een verandering in de situatie kan ook interessant zijn, maar in dat geval wil je juist inspelen op een bepaalde verandering. In zo’n situatie zal je dus moeten analyseren hoe de toekomstige situatie eruit zal zien en wat de resultaten in dat geval zullen zijn. Ook in dit geval is het belangrijk dat de toekomstige situatie wel voor een aanzienlijke tijd standhoudt. Bedrijven die namelijk enkel tijdelijk een hoge winst kunnen genereren, worden doorgaans niet gewaardeerd op een hoog veelvoud van deze winst.

2. Wat zijn de voordelen van het bedrijf ten opzichte van de concurrentie?

Een belangrijke volgende vraag bij het bepalen van de waarde van aandelen gaat over de positie van het bedrijf ten opzichte van de concurrentie. Het product is dus aantrekkelijk en ook in de toekomst gewild. Dit heeft weinig waarde voor aandeelhouders als de winst door een concurrent wordt gemaakt. Het is dus belangrijk om te bekijken welke voordelen het bedrijf heeft en op welke plekken de concurrentie het juist beter doet. Ook voor de voordelen is het belangrijk om te kijken hoe duurzaam ze zijn. Bedrijven kunnen verschillende voordelen hebben. De meest bekende en vaak ook duidelijk zichtbare is schaalgrootte. Grote bedrijven hebben meer budget en kunnen daardoor meer uitgeven aan onderzoek en veel lasten over meerdere producten verdelen. Toch bestaat de wereld niet enkel uit grote bedrijven. Grote bedrijven zijn vaak bureaucratisch en minder flexibel. Bedrijven zijn vaak huiverig om te veranderen als dat op de korte termijn ten koste gaat van de winst. Schaalvoordelen kunnen bovendien vaak teniet gedaan worden door hogere overhead kosten.

Strategische keuzes

Lagere kosten zijn wat dat betreft een duidelijker voordeel, maar de vraag is dan waar deze lagere kosten vandaan komen. Lidl en Ryanair bijvoorbeeld hebben lage kosten, maar dit gaat in veel gevallen samen met minder service. Service van hoge kwaliteit kan ook een onderscheidende factor zijn. Vaak loont het voor een bedrijf om zich ergens op te richten. Zowel lage kosten als hoge servicekwaliteit is vaak lastig te combineren. Welke keuze het bedrijf maakt en welke in die markt het meeste lucratief is, hangt onder andere af van de markt zelf en de keuzes die de concurrentie maakt.

Oorzaken van competitieve voordelen zijn vaak te vinden in zaken die niet meteen duidelijk zijn. Voorbeelden zijn bijvoorbeeld een efficiënter distributienetwerk, betere locaties of bepaalde patenten. Soms is het voordeel zelfs een bepaald merk, waar klanten een positieve associatie mee hebben.

3. Wat voor rendement haalt het bedrijf uit het geïnvesteerde kapitaal?

Om de waarde van aandelen te bepalen willen we nu weten hoe lucratief de bedrijfsactiviteiten zijn. Hiervoor kijk ik altijd als eerste naar het rendement op het geïnvesteerde kapitaal. Dit geeft aan hoeveel winst een bedrijf kan halen uit de hoeveelheid kapitaal die in het bedrijf is gestopt. Door uit te gaan van het kapitaal, wordt vreemd vermogen ook meegenomen. Bedrijven die namelijk veel schulden nodig hebben om een mooi rendement op eigen vermogen te realiseren, hebben doorgaans een hoger risico. In sommige gevallen kan het echter zo zijn dat een groot deel van het kapitaal wordt ingebracht door klanten. Neem bijvoorbeeld Amazon, dat haar leveranciers later betaalt dan wanneer zij het geld van haar klanten ontvangt. Dit verschil kan het bedrijf kosteloos investeren zonder hierover rente te betalen. Dit soort vormen van financiering zijn met name aantrekkelijk voor groeiende bedrijven, omdat de financiering dan meegroeit met het bedrijf.

Marges of omzet

Er zijn verschillende oorzaken waarom bedrijven een hoog rendement hebben op kapitaal. De meest voor de hand liggende is hogere marges. Wanneer de marges hoog zijn, verdient een bedrijf veel aan zijn verkochte producten. Dit is echter niet de enige manier waarop het rendement hoog kan zijn. Supermarkten bijvoorbeeld zetten juist heel veel om met lage marges. Door de hoge verkopen relatief tot het geïnvesteerde kapitaal kunnen de rendementen toch aantrekkelijk zijn. Voor supermarkten is het dan ook zaak om spullen snel te verkopen, trage verkopen zorgen namelijk voor onnodige voorraden en een lagere winstgevendheid.

Iets om altijd rekening mee te houden bij het bepalen van de waarde van aandelen, is hoeveel een bedrijf moet investeren om zichzelf draaiende te houden. In sommige gevallen zijn depreciatie en amortisatie namelijk geen goede maatstaf voor de nodige investeringen. Een sector zoals de auto-industrie investeert vaak meer dan de afschrijvingen. Dit levert betere auto’s op, maar versterkt de competitieve situatie in veel gevallen niet. Dit komt omdat de concurrentie ook voortdurend met nieuwe, betere auto’s komt.

Bedrijven met hoge rendementen op kapitaal zijn vaak veiliger dan bedrijven met een lager rendement. Een kleine daling kan bij een laag rendement al snel zorgen voor een verlies. Bedrijven met een hoog rendement zijn hier beter tegen bestand.

4. Hoe investeert het bedrijf haar beschikbare kapitaal?

Een hoge winst op geïnvesteerd kapitaal is mooi, maar mogelijk nog belangrijker voor de waarde van aandelen is de vraag of het bedrijf ook tegen dit rendement kan blijven investeren. Sommige bedrijven hebben een verschrikkelijk goed rendement op het bestaande kapitaal, maar kunnen niet meer kapitaal tegen dezelfde rendementen investeren. Een klassiek voorbeeld hiervan is Coca-Cola. Het bedrijf maakt winst en heeft hoge marges, maar kan deze winst niet herinvesteren. Het bedrijf kiest ervoor een groot deel van de winst uit te keren in de vorm van dividend. Daarnaast koopt Coca-Cola ook eigen aandelen terug. Het belang van Warren Buffett in Coca-Cola is op deze manier sinds 1988 gestegen van 6,2% naar 9,36% van het bedrijf zonder extra te investeren. Sterker nog: Coca-Cola keert al 55 jaar een stijgend dividend uit aan haar aandeelhouders.

Herinvesteren, overnames & geld teruggeven

Er zijn grofweg drie manieren waarop een bedrijf haar beschikbare kapitaal kan aanwenden. Het kan herinvesteren in de bedrijfsactiviteiten. Dit is de gewenste activiteit, wanneer het bedrijf een hoog rendement maakt op deze investeringen. Het bedrijf kan overnames doen, dit kan om strategische redenen soms handig zijn, maar historisch is het rendement op overnames teleurstellend. Als laatste kan het bedrijf de winst uitkeren in de vorm van dividend of het terugkopen van aandelen. Op deze manier vloeit het geld terug naar de beleggers die het dan zelf kunnen investeren of consumeren. Veel beleggers leggen veel focus op het dividend, maar het meest lucratief is herinvesteren. Wanneer een bedrijf door herinvesteringen de winst snel kan laten groeien, wordt het bedrijf namelijk meer waard, wat bepalend is voor de waarde van de aandelen. Zeker wanneer dit tegen een hoog rendement is geïnvesteerd. Sommige bedrijven hebben een rendement op geïnvesteerd vermogen van boven de 20%. Zo’n rendement is op andere manieren lastig te bereiken zonder veel grotere risico’s te nemen.

5. Hoeveel betaal ik voor de bezittingen?

Nu we een idee hebben hoeveel rendement het kapitaal gaat generen in de toekomst, gaan we kijken hoeveel we ervoor moeten betalen. De bezittingen op de balans hebben een bepaalde waarde. In sommige gevallen kan het bedrijf geliquideerd worden, maar in andere gevallen is dat lastig. Wanneer het verwachte rendement op geïnvesteerd kapitaal hoog is, kan je hier meer voor betalen. Met name als het bedrijf ook in de toekomst kan investeren tegen hoge rendementen verhoogt dit de waarde van de aandelen.

Startrendement vs. groei

Een belangrijke maatstaf is het startrendement. Hoeveel kasgeld krijg je in het begin en hoe ontwikkelt deze zich in de toekomst. Veel beleggers focussen op groei of startrendement. De combinatie is echter belangrijk. Bedrijven met een heel hoog startrendement hebben geen groei, maar zelfs krimp. Dit betekent niet dat de investering slecht is. Een hoog genoeg startrendement kan compenseren voor krimp. Idealiter zie je echter een redelijk startrendement, dat het bedrijf kan blijven herinvesteren in groei. Met een heel klein startrendement is het namelijk lastig organisch te groeien. In deze gevallen is er namelijk weinig kapitaal beschikbaar en moet het bedrijf nieuw kapitaal ophalen. Tegen welke prijs de markt nieuw kapitaal wil leveren is onzeker en de kapitaalmarkten zijn bovendien niet altijd open of beschikbaar tegen redelijke tarieven.

6. De waarde van groei

Voor het bepalen van de waarde van aandelen kijken we ook naar de groei. Groei wordt altijd gezien als iets goeds. Groeiende bedrijven worden altijd gezien als aantrekkelijk. Dit hoeft echter niet het geval te zijn. Hoe aantrekkelijk investeren in groei is, hangt af van het rendement. Bedrijven die slechts tegen lage rendementen kunnen investeren, zouden zich moeten focussen op het teruggeven van geld aan de aandeelhouder. De aandeelhouder kan het dan vervolgens investeren tegen een hoger rendement. Management is echter vaak gebaat bij meer investeringen. Een groter bedrijf creëert meer aanzien en in de meeste gevallen een hoger salaris. Een groeiend bedrijf heeft bovendien meer doorgroeimogelijkheden voor werknemers. Toch is het voor het rendement vaak beter als bedrijven met lage rendementen bewust zouden krimpen. Sommige bedrijven hebben wel de mogelijkheid tegen hoge rendementen investeringen te doen. De focus moet in die gevallen dan ook volledig op het benutten van deze kansen liggen. Dit is inmiddels meer geaccepteerd en veel technologiebedrijven hebben bijvoorbeeld nog nooit dividend uitgekeerd.

7. Denk ik iets anders dan de aandelenmarkt?

Om veel geld te verdienen op de aandelenmarkt moet je een andere mening hebben en gelijk krijgen. Aan verschillende meningen is geen gebrek, maar de markt is doorgaans vrij goed om het gemiddelde van deze meningen weer te geven. Wanneer je iets anders doet dan de markt en geen gelijk krijgt, kijk je al snel tegen forse verliezen aan. Om deze redenen is het belangrijk dat je weet wat de markt denkt. Dit stelt je in staat om te kijken waar je een andere mening hebt en om deze mening goed te onderbouwen. Het zorgt er bovendien voor dat je niet per ongeluk risico’s neemt zonder het te realiseren.

8. Conclusie: wat is een aandeel waard?

Door te kijken naar zowel de toekomst als het heden kan een schets worden gemaakt van de waarde van een bedrijf. Deze kan vervolgens worden verrekend met de uitstaande schulden en het aantal aandelen om tot een waarde per aandeel te komen. De waardering en het startrendement spelen hierbij een belangrijke rol, maar ook het rendement op kapitaal en het groeiperspectief zijn belangrijk. Financiële ratio’s kunnen helpen bij de berekeningen en de vergelijkingen met andere concurrenten.

Financiële ratio’s & kengetallen

Op het LYNX Handelsplatform kan je veel informatie over bedrijven vinden. Dit helpt beleggers bij het waarderen van een bedrijf en om de waarde van zijn aandelen te bepalen. Naast de financiële kengetallen kan men hier ook de verwachtingen van analisten vinden en een beschrijving van de bedrijfsactiviteiten.

Het kan helpen om naar deze begrippen te kijken, zeker als bedrijven zich niet op deze kengetallen richten, maar bijvoorbeeld op de netto winst. In die gevallen zijn andere ratio’s interessant, omdat deze minder gemanipuleerd worden. Het is ook nuttig om verschillende begrippen te combineren en andere invalshoeken en ratio’s te gebruiken voor een vollediger beeld. Zo kunt u bijvoorbeeld ook kijken naar de EBIT & EBITDA, quick ratio, solvabiliteit, of rentabiliteit. Al deze ratio’s kunnen helpen inzicht te krijgen in een bedrijf en de waarde van aandelen.